उच्च रक्तदाबाशी लढा देण्याकरता असाच एक नैसर्गिक उपाय म्हणजे योग होय. योग केवळ तांत्रिकांना शांतच करत नाही तर तणाव दूर करून वाढलेल्या रक्तदाबाला नियंत्रित देखील करतो. काही असे योग प्रकार आहेत जे केवळ उच्च रक्तदाबाला रोखण्यातच मदत करत नाहीत तर नियमित रूपाने हे योग केल्याने रक्तदाब पूर्णत: नियंत्रणात येऊ शकतो.
सेतुबंधासन
- सर्वात आधी पाठीवर झोपून या आसनाची सुरुवात करा
- गुडघे आणि कोपर दुमडा
- पाय फरशीवर हिप्स जवळ आणि आपले दोन्ही हात डोक्याच्या दोन्ही बाजूंना घट्ट ठेवा
- दोन्ही हातांना आणि पायांना जमिनीवर आधार देत हळूहळू आपले संपूर्ण शरीर हळू हळू हवेत उचलण्याचा प्रयत्न करा. लक्षात ठेवा की तुमचे शरीर यावेळी ब्रिज सारख्या स्थितीमध्ये आले पाहिजे
- याच स्थिती मध्ये 20-30 सेकंद राहा आणि हळूहळू आपली स्थिती जशी होती तशी करा
फायदे
हे आसन केवळ रक्तदाब कमी करत नाही तर सांधेदुखीच्या वेदनेपासून देखील आराम मिळवून देते आणि स्नायूंना मजबूत करण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान देते.
अधो मुख श्वानासन
- हे आसन करण्यासाठी आपल्या गुडघे हिप्सपासून आणि हात खांद्यापासून दूर करून पसरा
- आता श्वास सोडून आपले हिप्स फरशीवरून वर उचला आणि गुडघे व कोपर सरळ रेषेत ठेवा. या वेळी लक्षात ठेवा की तुमच्या शरीराची स्थिती उलट्या V सारखी असली पाहिजे.
- आता आपल्या हातांना जमिनीवर दाबा आणि मानेला अशा प्रकारे लांब करा की तुमचे कान आतील बाहुंना स्पर्श करतील. तुमची नजर देखील नाभीजवळ पोहोचेल.
- 5 ते 8 सेकंद या स्थितीमध्येच राहा आणि गुडघ्यांना दुमडा आणि पहिल्या स्थितीमध्ये परत या.
फायदे
याला इंग्रजी मध्ये डाउनवर्ड फेसिंग डॉग आसन म्हटले जाते. उच्च रक्तदाब प्रेशर नियंत्रित करण्यासाठी हे एक प्रभावी आसन आहे.
विपरीत करनी आसन
- हे आसन करण्यासाठी सर्वात आधी चटईवर पाठीवर सरळ झोपा
- आता आपले दोन्ही गुडघे दुमडून घ्या
- श्वास आत घेण्यास सुरुवात करा आणि पाय वरच्या बाजूस उचला. लक्षात ठेवा की या वेळेस तुमचे हात हिप्सला टेकलेले असले पाहिजेत
- काही सेकंद पाय याच स्थितीमध्ये ठेवा आणि मग हळूहळू श्वास सोडत पाय खाली खाली आणा.
- जर तुम्ही पहिल्यांदा हा व्यायाम करत असाल तर तुम्ही भिंतीच्या सहाय्याने देखील हे आसन करू शकता. लक्षात ठेवा की भींत आणि पाय यांमध्ये किमान तीन फुटांचे अंतर असायला हवे.
फायदे
विपरीत करनी आसन एक असा योग प्रकार आहे जो रक्ताभिसरण क्रिया सुरळीत करण्यात मदत करतो. शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर फेकण्याव्यतिरिक्त उच्च रक्तदाब देखील नियंत्रित व कमी करण्यास मदत करतो.
शवासन
- हे आसन करण्यासाठी सर्वात आधी जमिनीवर सरळ पाठीवर झोपा आणि डोळे बंद करून घ्या.
- पायांमध्ये थोडे अंतर ठेवा. लक्षात ठेवा की या वेळेस तुम्ही पूर्णपणे रिलॅक्स असले पाहिजे आणि पायाचे दोन्ही अंगठे साईडला झुकलेले असावे.
- हळुहळ आपल्या शरीराच्या प्रत्येक भागाकडे लक्ष देण्यास सुरुवात करावे. असे करताना श्वासांचा वेग हा अत्यंत कमी असला पाहिजे.
- आता तुम्ही हळूहळू मेडीटेशन मध्ये जाऊ लागल. जेव्हा तुम्हाला आळस येईल तेव्हा श्वास घेण्याची गती वाढवा.
- 10 ते 12 मिनीटांनंतर जेव्हा शरीर रिलॅक्स होईल तेव्हा तुम्हाला फ्रेश वाटेल.
फायदे
हे आसन केवळ शरीरालाच थंडावा प्रदान करत नाही तर मन शांत करून उच्च रक्तदाब कमी होण्यास देखील मदत करते. हे आसन करण्याआधी एकदा डॉक्टरांचा सल्ला अवश्य घ्यावा.
उत्तनासन
- हे आसन करण्यासाठी सर्वात आधी सरळ उभे राहा आणि दोन्ही पायाच्या मध्ये एक फुटाचे अंतर ठेवा
- खोल श्वास घेऊन हाताना खालच्या बाजूस घेऊन जा. लक्षात ठेवा की यावेळी तुमचे पाय गुडघ्यांमध्ये दुमडलेले नसावेत
- या स्थितीमध्ये राहून हातांनी पायांच्या अंगठ्यांना स्पर्श करावा
- हात मागच्या बाजूस घेऊन जावेत आणि हाताचा वरचा भाग पकडण्याचा प्रयत्न करावा
- कंबरेत वाकून हळूहळू पुढच्या बाजूस खाली झुकावे. या स्थिती मध्ये 8 ते 10 सेकंद श्वास थांबवून मग हळूहळू पूर्वस्थितीमध्ये यावे
- ही प्रक्रिया तीन ते चार वेळा करावी.
फायदे
या आसनाला पादहस्तासनाच्या नावानेही ओळखले जाते. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते. तणाव कमी होऊन मन देखील शांत होते.
NOTE :- वरील सर्व आसनं सोपी व आरोग्यास नक्कीच लाभदायक आहेत पण तुम्हाला कोणताही शारिरीक समस्या अथवा इजा झालेली असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्याशिवाय याचा सराव करू नका.