फ्रॅक्शनल गुंतवणुकीमुळे लोकांना संपूर्ण ऐवजी स्टॉकचा काही भाग खरेदी करता येतो. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या शेअरची किंमत ₹५०० असेल, तर एखादी व्यक्ती फ्रॅक्शनल गुंतवणुकीसह किंमतीच्या दहाव्या भागावर देखील खरेदी करू शकते. लहान गुंतवणूकदारांसाठी भारतातील लोकप्रिय शेअर्स खरेदी करणे अत्यंत महाग आहेत. फ्रॅक्शनल शेअर्समुळे लहान गुंतवणूकदारांना सर्वसमावेशक प्रवेश मिळू शकेल, त्यांच्या पोर्टफोलिओमध्ये विविधता सुधारेल आणि सिक्युरिटीज मार्केटचे लोकशाहीकरण होईल.

यूएस मध्ये, ब्रोकरेज आणि फिनटेक कंपन्यांनी फ्रॅक्शनल शेअर्स व्यवस्था सुरू केली होती. त्यांनी मोठ्या शेअर्सच्या मालकीचा प्रचार केला, जसे की FAANG—फेसबुक (आता मेटा), Amazon, Apple, Netflix आणि Google (आता अल्फाबेट)—किरकोळ गुंतवणूकदारांना आणि त्या बदल्यात ते प्रत्यक्षात आणण्याचे मार्ग आणि मार्ग शोधून काढले. फ्रॅक्शनल शेअर ट्रेडिंग. त्यानंतर, नियामकांनी या ब्रोकरेजना त्यांच्या तयारीची चाचणी केल्यावर आणि फ्रॅक्शनल “शेअर्स आणि ETFs” मध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी नियामक संरचना सादर केल्यानंतर त्यांना पाठिंबा दिला. या सेट-अपमध्ये, ब्रोकरद्वारे उच्च मूल्याचा शेअर विकत घेतला जातो आणि इच्छुक गुंतवणूकदारांमध्ये त्यांच्या प्रमाणात विभागला जातो.

समभागांची अंशतः मालकी असलेल्या प्रत्येक गुंतवणूकदारासाठी खातेवही राखण्यासाठी हे ब्रोकरेज ब्लॉक-चेन तंत्रज्ञानाचा लाभ घेतात. याला डिस्ट्रिब्युटेड लेजर टेक्नॉलॉजी (DLT) असे म्हणतात जे मालकी हक्क, मतदानाचे अधिकार, लाभांश आणि बोनस समस्यांच्या नोंदी राखण्यात मदत करते, तसेच सूक्ष्म-स्तरीय पारदर्शकता सुनिश्चित करते आणि ऑपरेशन्सची किंमत कमी करते. ब्रोकर्सच्या नावावर बहुसंख्य शेअर्स नोंदणीकृत असले तरीही ब्रोकर लेजरमध्ये गुंतवणूकदाराच्या ओळखीचा मागोवा ठेवतात. यूएस मध्ये ही एक प्रयत्न केलेली आणि चाचणी केलेली यंत्रणा आहे ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना फ्रॅक्शनल शेअर्सच्या गुंतवणुकीत आरामात गुंतवून ठेवता आले आहे. त्यामुळे भारतासाठी यातून काही उपाय असू शकतात.

तांत्रिक क्षमतांमुळे फ्रॅक्शनल शेअर्स प्रत्यक्षात येण्यासाठी नक्कीच जास्त वेळ लागणार नाही, तथापि, भारतीय सिक्युरिटीज मार्केट लँडस्केप अद्याप तयार नाही. नियामक कायद्यांमध्ये फ्रॅक्शनल शेअर्सची व्याख्या करणे आवश्यक आहे; MII आणि विविध मध्यस्थ जसे की ब्रोकरेज, रजिस्ट्रार आणि ट्रान्सफर एजंट यांच्या भूमिका आणि जबाबदाऱ्या परिभाषित करणे आवश्यक आहे; निधी/सिक्युरिटीजच्या वापरासाठी नियम तयार करणे आवश्यक आहे. भागधारकांचे हक्क, भागधारक सक्रियता, गुंतवणूकदार यांच्याशी संबंधित विविध पैलू

आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे यूएस मधील अंशात्मक गुंतवणुकीमुळे सोशल मीडियाच्या प्रभावाला बळी पडणाऱ्या हजारो आणि जनरल जेडला आकर्षित केले. हे कुप्रसिद्ध ‘गेमस्टॉप’ एपिसोडद्वारे प्रदर्शित केले गेले ज्यामध्ये कंपनीने तिच्या शेअर्सच्या किमतींमध्ये प्रचंड वाढ पाहिली असूनही संस्थात्मक गुंतवणूकदारांनी तिच्या यशाविरुद्ध मोठ्या प्रमाणावर पैज लावली आहे. येथे, किरकोळ गुंतवणूकदारांद्वारे व्हायरल ऑनलाइन ट्रेंड आणि आर्थिक विश्लेषणाच्या ऐवजी चर्चांवर आधारित लहान व्यवहारांमुळे किमतीत लक्षणीय चढउतार झाले. फ्रॅक्शनल ट्रेडिंग प्लॅटफॉर्म आणि किरकोळ गुंतवणूकदारांना झटपट सुलभता प्रदान करणारे अॅप्स या घटनेत महत्त्वाचे होते. अशाप्रकारे, एक महत्त्वाचा धडा म्हणजे लहान गुंतवणूकदारांना फ्रॅक्शनल शेअर्सद्वारे सर्वसमावेशक प्रवेश आर्थिक शिक्षणासह पूरक असणे आवश्यक आहे.

या ट्रेडिंग इनोव्हेशनमुळे किरकोळ गुंतवणूकदाराला भेडसावणाऱ्या भांडवलाची अडचण कमी होत असल्याने, कृत्रिमरित्या स्टॉक फुगवण्यासाठी किंवा डिफ्लेटिंग करण्यासाठी लोकांकडून गैरवापर केल्यास ते हानिकारक ठरू शकते. तसेच, फ्रॅक्शनल गुंतवणुकीमुळे काही लोक ‘मेम स्टॉक्स’ (सोशल मीडियाच्या भावनांमुळे लोकप्रियता मिळवणारे स्टॉक) मध्ये सट्टा लावू शकतात जे भविष्याचे आश्वासन देतात ज्यामुळे बाजार बिघडते. आम्हाला इतर देशांचे अनुभव आणि धडे आत्मसात करणे आवश्यक आहे जेणेकरून आम्ही कमी चुका करू आणि लक्ष केंद्रित करू