राज्यातील 65 आणि 65 वर्षाच्या वरील जेष्ठ नागरीकांसाठी त्यांना आर्थिक सहाय्य करण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने हि श्रावण बाळ निवृत्तीवेतन योजना संपूर्ण महाराष्ट्रात सुरु केली आहे, महाराष्ट्र सरकारव्दारे  नेहमीच राज्याच्या नागरिकांसाठी कल्याणकारी आणि लोक उपयोगी योजना राबविल्या जातात, या योजनांव्दारे समाजातील कमी उत्पन्न असलेले, वंचित नागरिक, आर्थिक दुर्बल घटक त्याचबरोर निराधार जेष्ठ नागरिक आणि सामान्य गरीब नागरिक यांचे जीवनमान सुधारणे त्यांना आर्थिक सुरक्षा देणे तसेच त्यांना आरोग्यविषयक सुविधा निर्माण करून देणे आणि त्यांना समाजात मानाने जीवन जगण्यास पाठबळ देणे हा उद्देश शासनाचा असतो, त्याप्रमाणे या श्रावण बाळ योजनेच्या माध्यमातून महाराष्ट्र सरकार दरमहा 600/- रुपये जेष्ठ नागरिकांना वृद्धापकाळ निवृत्तीवेतन देत आहे. जेणेकरून वृद्ध नागरिक आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होतील, ज्या पात्र नागरिकांना या योजनेचा लाभ मिळवायचा आहे ते महाराष्ट्र शासनच्या वेबसाईटवर जाऊन अर्ज करू शकतात, तसेच ऑफलाईन सुद्धा या योजनेमध्ये तुम्ही अर्ज करू शकता अर्ज करण्याची प्रक्रिया पुढे लेखामध्ये दिली आहे.

महाराष्ट्र श्रावणबाळ योजना 2023 हि योजना राज्यातील निराधार आणि वंचित वृद्ध नागरिकांना आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र आणि स्वावलंबी बनवेल, हि योजना महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक आणि विशेष साहाय्य विभागाकडून राबविली आणि नियंत्रित केली जाते, या योजनेप्रमाणेच निराधार व दारिद्र्य रेषेखालील नागरिकांसाठी संजय निराधार योजना आणि इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धापकाळ निवृत्तीवेतन योजना शासनव्दारे राबविल्या जातात. श्रावण बाळ या योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांच्या दोन श्रेण्या करण्यात आल्या आहे, श्रेणी – (अ) आणि श्रेणी- (ब), या योजनेंतर्गत 65 व 65 वर्षावरील आणि दारिद्र्य रेषेच्याखालील कुटुंबाच्या यादीत नाव समविष्ट असणाऱ्या निराधार स्त्री व पुरुष नागरिकांना श्रावणबाळ सेवा निवृत्तीवेतन योजना गट –(अ) मधून 400/- रुपये प्रतीमहिना निवृत्तीवेतन देण्यात येते आणि याच लाभार्थ्यांना केंद्र शासनाच्या इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धापकाळ निवृत्तीवेतन योजनेचे 200/- प्रतिमहिना असे एकूण 600/- प्रतिमहिना प्रति लाभार्थी निवृत्तीवेतन देण्यात येते.

याचप्रमाणे श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना गट – (ब) हि योजना जे नागरिक खरोखरीच गरजू निराधार वृद्ध आहेत परंतु ज्यांची दारिद्य रेषेखालील यादी मध्ये नोंद नाहीत. तसेच या योजनेंतर्गत ज्या नागरिकांचे वय वर्षे 65 व 65 वर्षाच्या वरील आहे आणि ज्यांच्या कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न 21,000/- रुपयेच्या आत आहे अशा वृद्ध नागरिकांना श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना गट – (ब) मध्ये 600/- रुपये प्रतिमहिना प्रतीलाभार्थी निवृत्तीवेतन देण्यात येते.

महाराष्ट्र श्रावण बाळ योजना उद्दिष्ट (Objectives)

श्रावण बाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना हि योजना महाराष्ट्र सरकारची महत्वाकांक्षी आणि मुख्य योजना आहे, या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे 65 वर्षावरील वृद्ध निराधार आणि वंचित राज्याच्या नागरिकांना आर्थिक सहाय्य आणि प्रोत्साहन देणे, त्याचबरोबर या पेन्शन योजनेचा उद्देश राज्यातील वयोवृद्ध नागरिकांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी करून त्यांना समाजात मानाचे जीवन देणे हा आहे, जेणेकरून वृद्धांना कुटुंबातील कोणावरही अवलंबून राहण्याची गरज नाही व त्यांना स्वावलंबीपणे जीवन जगता यावे. शासनाच्या या योजनेचा उद्देश आहे हि योजना समाजातील प्रत्येक गरजू निराधार वृद्ध नागरिकांपर्यंत पोहचवावी.

श्रावण बाळ योजना 2023 मुख्य Highlights

योजनेचे नाव	श्रावण बाळ योजना
व्दारा सुरु	महाराष्ट्र शासन
राज्य	महाराष्ट्र
लाभार्थी	गरीब जेष्ठ नागरिक
उद्देश्य	वृध्द नागरिकांना आर्थिक मदत
विभाग	सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग
अधिकृत वेबसाईट	इथे क्लिक करा
प्रकार	पेन्शन योजना

श्रावण बाळ योजना लाभार्थी पात्रता

महाराष्ट्र सरकारने श्रावण बाळ योजनेच्या पात्र लाभार्थ्यांचे (बीपीएल) यादीत समावेश असल्याच्या आधारावर दोन गटामध्ये वर्गीकरण केलेले आहे, गट अ आणि गट ब त्यामुळे लाभार्थ्यांसाठी खालीलप्रमाणे पात्रता निकष आहे.

• गट (अ) :- या योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचे कायमचे रहिवासी असावे
• योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जादारचे वय 65 वर्ष किंवा 65 वर्षाच्या वर असावे
• योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जदाराचे नाव दारिद्य्ररेषेखालील यादीत असावे
• गट (ब) :- या योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायमचा रहिवासी असावा
• योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जदारचे वय 65 वर्ष किंवा 65 वर्षाच्या वर असावे
• या योजनेंतर्गत पात्र लाभार्थी अर्जदाराच्या कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न 21,000/- रुपये पेक्षा जास्त नसावे
• या योजनेमध्ये असे पात्र अर्जदार ज्यांच्या कुटुंबाची दारिद्र्यरेषेखालील यादीत नोंद नाही 

महाराष्ट्र श्रावण बाळ योजना लाभ आणि विशेषता

• मुलभूत गरजांसाठी वृद्ध नागरिकांना कुटुंबावर अवलंबून राहावे लागत होते, या योजनेमुळे ते आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होतील, आणि त्यांना समाजात सन्मानाने जीवन जगता येईल.
• श्रावण बाळ योजनेंतर्गत महाराष्ट्र सरकार राज्यातील निराधार आणि आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत वृद्धांना दर महिन्याला 600/- रुपयांची आर्थिक सहायता करणार आहे.
• श्रावण बाळ योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे महाराष्ट्रातील वंचित आणि कमी उत्पन्न गटातील वृद्ध नागरिक आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होतील.  
• शासनाने हि योजना निराधार वृद्ध लोकांसाठी राबविल्यामुळे राज्यातील वृद्ध नागरिक आपल्या आर्थिक समस्यांवर मात करू शकणार आहे.
• महाराष्ट्र सरकारने या योजनेंतर्गत दोन श्रेणी बनविल्या आहे श्रेणी (अ) आणि श्रेणी (ब) श्रेण्यांमध्ये असे नागरिक असतील श्रेणी (अ) मध्ये ज्यांचे कुटुंब (बीपीएल) यादीत नोंदणीकृत आहे, तसेच श्रेणी (ब) मध्ये ज्यांच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न एकूण 21,000/- रुपयाच्या आत आहे, आणि श्रावण बाळ हि योजना महाराष्ट्रातील वृद्ध निराधार नागरिकांसाठी लागू आहे. 

श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना आवश्यक कागदपत्र

• वयाचा दाखला :- ग्रामपंचायत किंवा नगरपालिका / महानगरपालिका मधून अधिकृत जन्म प्रमाणपत्र, शाळा सोडल्याचा दाखला, रेशनकार्डमध्ये अथवा निवडणूक मतदार यादीत नमूद केलेल्या वयाचा उतारा किंवा ग्रामीण / नागरी रुग्णालयाच्या अधीक्षक यांचा किंवा त्यापेक्षा वरील दर्जाच्या शासकीय वैद्यकीय अधिकाऱ्याने दिलेला वयाचा दाखला.
• दारिद्र्यरेषेखालील यादीत नाव :- दारिद्र्यरेषेखालील यादीमध्ये त्या व्यक्ती किंवा कुटुंबाचा समावेश असल्याचा अधिकृत पुरावा.
• रहिवासी दाखला :-  ग्रामीणभागामधील ग्रामसेवक, तलाठी, मंडळ निरीक्षक, नायब तहसीलदार किंवा तहसीलदार यांनी दिलेला रहिवासी असल्याबाबतचा दाखला. 

श्रावण बाळ योजना 2023 ऑनलाइन अर्ज

महाराष्ट्र श्रावण बाळ योजना 2023 या योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी पात्र लाभार्थी उमेदवारांनी सर्व प्रथम महाराष्ट्र शासनच्या आधिकारिक वेबसाईटवर भेट देऊन प्रथम नोंदणी करणे आवशयक आहे यासाठी संपूर्ण नोंदणी प्रक्रिया आणि अर्ज करण्याची प्रक्रिया शासनाच्या या वेबसाईटवर उपलब्ध करून देण्यात आली आहे तरी पात्र लाभार्थी या वेबसाईटवर जाऊन नोंदणी करू शकतात, या वेबसाईटवर नोंदणी आणि अर्ज करण्यासाठी खालीलप्रमाणे प्रक्रियेच अनुसरण करावे.

श्रावण बाळ योजना संपर्क

ऑनलाइन अर्ज	इथे क्लिक करा
नवीन नोंदणी	इथे क्लिक करा
श्रावण बाळ योजना फॉर्म PDF	डाऊनलोड
महाराष्ट्र आपले सरकार पोर्टल	इथे क्लिक करा

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना 2023 माहिती मराठी

महाराष्ट्र सरकारच्या वतीने लोक कल्याणासाठी अनेक प्रकारच्या योजना राबविण्यात येतात त्यामधील हि एक लोक उपयोगी संजय गांधी निराधार अनुदान योजना आहे, हि योजना शासनाच्या तर्फे 1980 पासून राबविण्यात येत आहे या योजनेच्या अंतर्गत राज्यातील निराधार नागरिक, वृद्ध व्यक्ती, अपंग, शारीरिक आणि मानसिक आजाराने ग्रस्त व्यत्क्ती, विधवा महिला, मूकबधीर, मतिमंद प्रवर्गातील स्त्री व पुरुष, क्षयरोग, पक्षघात, कर्करोग, एडस, कृष्ठरोग  या सारख्या आजारामुळे स्वतःचा चरितार्थ चालवू न शकणारे स्त्री व पुरुष, वेश्या व्यवसायापासून मुक्त केलेल्या महिला, घटस्फोटीत महिला, समाजातील या सर्व नागरीकांना अर्थसहाय्य देण्याच्या मूळ उद्देशाने संजय गांधी निराधार अनुदान योजना शासनाने सुरु केली आहे.

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना उदिष्टे

महाराष्ट्र राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल, गरीब नागरिक, निराधार, वृद्ध व्यक्ती, अपंग, शारीरिक आणि मानसिक आजाराने ग्रस्त व्यक्ती, विधवा महिला, अत्याचारित महिला, घटस्फोटीत महिला अनाथ मुले, तृतीयपंथी, परितक्त्या अशा सर्व नागरिकांना आर्थिक सहाय्य करून त्यांना स्वावलंबी करणे, गरीब नागरिकांना आर्थिक मदत करणे, या योजनेच्या अंतर्गत दिल्याजाण्याऱ्या आर्थिक मदतीमुळे राज्यातील निराधार लोकांना आर्थिक पाठबळ मिळेल, या योजनेंतर्गत शासनाकडून मिळणाऱ्या पेन्शन मुले राज्यातील निराधार नागरिक आपल्या मुलभूत गरजा भागवू शकतील.

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना पात्र लाभार्थी

महाराष्ट्र राज्यातील निराधार आणि गरजू कुटुंबाना आर्थिक मदत करणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. या योजनेचे पात्र लाभार्थी खालीलप्रमाणे असेल.  

• विधवा महिला
• अनाथ मुले,
• शेतमजूर महिला,
• आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्याचे कुटुंब ज्यांची वार्षिक उत्पन्न योजनेच्या विहित उत्पन्ना पेक्षा कमी असल्यास ते कुटुंब,
• निराधार महिला, 65 वर्षाखालील निराधार पुरुष
• अपंग व्यक्ती
• कृष्ठरोग, क्षयरोग, कर्करोग, एडस, या सारख्या आजाराने पिडीत महिला व पुरुष
• घटस्फोटीत महिला परंतु पोटगी न मिळालेल्या
• अत्याचारित महिला
• तृतीयपंथी
• देवदासी
• 35 वर्षावरील अविवाहित स्त्री
• तुरुंगात शिक्षा भोगत असलेल्या कैद्यांची पत्नी
• सिकलसेल ग्रस्त