Solar Rooftop Yojana 2023 | सोलर रूफटॉप सबसिडी योजना महाराष्ट्र 

0
49

भारताची वाढती लोकसंख्या यामुळे उर्जेची सुद्धा मागणी वाढत आहे, त्यामुळे वाढत्या उर्जेच्या मागणीमुळे वीज निर्मिती उद्योगांपुढे मोठे आव्हान निर्माण झाले आहे त्यामुळे उर्जा उद्योग शासनाच्या मदतीने पारंपारिक वीज निर्मिती बरोबरच सौर उर्जा आणि इतर शाश्वत उर्जा स्त्रोत्रांव्दारे वीज निर्मिती करण्याचा प्रयत्न करत आहे, आद्योगिक प्रगतीमुळे आणि विजेवर चालणाऱ्या उपभोगाच्या वस्तूंचे उपयोग मोठ्याप्रमाणात वाढत आहे, त्यामुळे निर्मिती आणि वितरण यामध्ये अंतर वाढत आहे, या समस्येचे निराकरण करण्याच्या उद्देश्याने शासनाने सौर उर्जेला विद्युत उर्जेचा व्यावहारिक पर्याय म्हणून स्वीकारले आहे. सरकार या योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज स्वीकारत आहे, ज्या नागरिकांना या योजनेचा लाभ मिळवायचा आहे त्यांनी या योजनेच्या ऑनलाइन पोर्टलच्या माध्यमातून अर्ज करावा. या यंत्रणेमध्ये सूर्याची उर्जा पीवी पॅनलच्या माध्यामतून एकत्रित करून वीज निर्मिती केल्या जाते, जी नंतर विविध घरगुती आणि त्याचप्रमाणे ओद्योगिक उपयोगात आणली जाते.

हि सोलर रूफटॉप सोलर यंत्रणा विविध कारणांच्या उपयोगासाठी विविध क्षमतेमध्ये उपलब्ध करण्यात येते, या पद्धतीचा वापर आजच्या महानगरांमध्ये मोठ्याप्रमाणात सुरु झाला आहे, आणि बहुसंख्य नागरिक आणि संस्था या पद्धतीचा वापर करून स्वतःचे पारंपारिक विजेवरचे अवलंबत्व कमी करत आह. या सोलर रूफटॉप यंत्रणेला चालना देण्यासाठी शासनाने सोलर रूफटॉप सबसिडी योजना 2022 कार्यक्रम सुरु केला आहे, हि सबसिडी योजना संपूर्ण देशात सौर उर्जा वापरला प्रोत्साहन देईल, या उपक्रमात 2022 पर्यंत एक लाख मेगावाट सौरउर्जा निर्माण करण्याचे ध्येय साध्य करण्याचा सरकारचा उद्देश्य आहे, ज्यापैकी 40,000 मेगावाट सौरऊर्जा हि छतावरील सौरऊर्जा प्रकल्पातून प्राप्त होईल.

Rooftop Solar Yojana Highlights

योजनेचे नावसोलर रूफटॉप योजना 2023
व्दारा सुरुवातकेंद्र सरकार
योजनेची तारीख2016
लाभार्थीसंपूर्ण देशातील नागरिक
अधिकृत वेबसाईटइथे क्लिक करा
उद्देश्यपारंपारिक विजेवर अवलंबन कमी करून अक्षयसौर उर्जेचा वापर समाजात वाढविणे
विभागनवीन आणि नवीनीकरण उर्जा मंत्रालय
लाभसोलर रूफटॉप यंत्रणेसाठी सरकारकडून आर्थिक सहाय्य
श्रेणीसबसिडी योजना
अर्ज करण्याची पद्धतीऑनलाइन

सोलर रूफटॉप सिस्टीम कसे कार्य करते ? 

जगातील अनेक देश त्यांच्या विजेच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी पारंपारिक ऊर्जा स्रोत वापरत आहेत. पारंपारिक उर्जा निर्मितीमध्ये जीवाश्म इंधन जाळणे समाविष्ट आहे जे हरितगृह वायू (GHG) सोडते ज्यामुळे ग्लोबल वार्मिंग आणि हवामान बदल होतो. हवामान बदलाविषयी वाढती चिंता, जगभरातील देश जीवाश्म इंधनासाठी सर्वोत्तम पर्याय शोधत आहेत. नवीकरणीय ऊर्जा हा उपाय आहे परंतु तंत्रज्ञानाची सद्यस्थिती आणि खर्चाचा घटक पर्यायी पर्याय म्हणून सर्वात कमी योग्य पर्याय बनवतो. तथापि, गेल्या एका दशकापासून, तंत्रज्ञान अशा प्रकारे विकसित झाले आहे की आपण सौर, पवन आणि इतर नूतनीकरणक्षम तंत्रज्ञानावर आधारित युटिलिटी स्केल नूतनीकरणक्षम ऊर्जा प्रकल्प पाहू शकतो. भारतासारख्या देशांसाठी जेथे वीज निर्मितीसाठी कोळसा हे प्रबळ जीवाश्म इंधन आहे, कमीत कमी GHG उत्सर्जन गहन पर्याय ही प्रमुख गरज आहे. रुफटॉप सोलर पीव्ही सिस्टीम हा आजकाल सर्वोत्तम पर्याय आहे.

रूफटॉप सोलर पॉवर सिस्टीम , किंवा रूफटॉप पीव्ही सिस्टीम , ही एक फोटोव्होल्टेइक (पीव्ही) सिस्टीम आहे ज्यामध्ये निवासी किंवा व्यावसायिक इमारतीच्या किंवा संरचनेच्या छतावर वीज -निर्मिती करणारे सौर पॅनेल बसवलेले असतात.  

अशा प्रणालीच्या विविध घटकांमध्ये फोटोव्होल्टेइक मॉड्यूल्स , माउंटिंग सिस्टम , केबल्स , सोलर इन्व्हर्टर आणि इतर इलेक्ट्रिकल उपकरणे यांचा समावेश होतो. 

मेगावॅट श्रेणीतील क्षमता असलेल्या युटिलिटी-स्केल सोलर ग्राउंड-माउंट केलेल्या फोटोव्होल्टेइक पॉवर स्टेशनच्या तुलनेत रूफटॉप माउंटेड सिस्टीम लहान आहेत , त्यामुळे वितरित जनरेशनचा एक प्रकार आहे . बहुतेक रूफटॉप पीव्ही स्टेशन ग्रिड-कनेक्टेड फोटोव्होल्टेइक पॉवर सिस्टम आहेत . निवासी इमारतींवरील रूफटॉप पीव्ही सिस्टीममध्ये साधारणपणे 5-20 किलोवॅट (किलोवॅट) क्षमता असते, तर व्यावसायिक इमारतींवर बसवलेली प्रणाली बहुधा 100 किलोवॅट ते 1 मेगावाट (मेगावॅट) पर्यंत पोहोचते. खूप मोठ्या छतावर 1-10 मेगावॅट्सच्या श्रेणीतील औद्योगिक स्केल पीव्ही सिस्टम असू शकतात.

सोलर रूफटॉप सिस्टीम वर्किंग 

सोलर पीव्ही रूफटॉप सिस्टीम मुळात तुमच्या छतावरील एक लहान पॉवर प्लांट आहे. ग्रिड इंटरएक्टिव्ह रूफ टॉप सोलर फोटो व्होल्टेइक (पीव्ही) मध्ये प्रामुख्याने तीन प्रमुख घटक असतात. हे सोलर पीव्ही मॉड्यूल्स, मॉड्यूल्ससाठी माउंटिंग स्ट्रक्चर आणि इन्व्हर्टर किंवा पॉवर कंडिशनिंग युनिट्स आहेत. सोलर पीव्ही मॉड्यूल्स एक अॅरे बनवतात आणि जास्तीत जास्त निर्मितीसाठी आवश्यक कोनात पीव्ही मॉड्यूल ठेवण्यासाठी माउंटिंग स्ट्रक्चर आवश्यक आहे. सौर पॅनेल प्रकाशाच्या स्वरूपात सौर ऊर्जेचे डीसी स्वरूपात (डायरेक्ट करंट) विजेमध्ये रूपांतर करतात. इनव्हर्टर/पॉवर कंडिशनिंग युनिटद्वारे DC विद्युत उर्जेचे AC (पर्यायी वर्तमान) पॉवरमध्ये रूपांतर होते जे AC वितरण मंडळाद्वारे पॉवर ग्रिडला जोडलेले असते. AC पॉवर आउटपुट त्याच्याशी जोडलेल्या मीटरिंग पॅनेलद्वारे मोजले जाऊ शकते.

सोलर रूफटॉप सिस्टीम मुख्य घटक 

1] ऑन-ग्रीड प्रणाली

हि एक ऑन-ग्रीड प्रणाली आहे ज्यामध्ये छतावरील सौर यंत्रणा मुख्य ग्रीड पुरवठ्यासह एकत्रित केली जाते. जेव्हा रूफटॉप सोलर सिस्टीम आवश्यक वीज पुरवठा करू शकत नाही तेव्हाच ही प्रणाली ग्रिड पुरवठ्यामधून वीज वापरण्याची परवानगी देते. अशा प्रकारे, सुनियोजित छतावरील प्रणाली ग्रिड पुरवठ्याचा वापर न करता कार्यक्षमतेने वीज पुरवठा करू शकते, अन्यथा ग्रिडमधून वीज वापरताना होणारा खर्च वाचवता येतो. खरं तर, ही प्रणाली महसूल मिळवू शकते कारण कोणतीही अतिरिक्त वीज ग्रीडला दिली जाऊ शकते ज्यासाठी DISCOMs ‘नेट मीटरिंग’ वापरून भरपाई देतात.

Solar Rooftop Yojana 2022

2] दुसरी ऑफ-ग्रीड प्रणाली आहे

ज्यामध्ये छतावरील सौर यंत्रणा मुख्य ग्रीडशी जोडलेली नाही. ही यंत्रणा स्वतःच्या बॅटरीने स्वतःच चालू शकते. रूफटॉप सोलर सिस्टीममधून निर्माण होणारी सौर ऊर्जा बॅटरी चार्ज करते जी नंतर विविध ऍप्लिकेशन्सला उर्जा देण्यासाठी वापरली जाते. जेव्हा ग्रीड पुरवठा नसतो किंवा वारंवार खंडित होत असताना पुरवठा खूप अनियमित असतो तेव्हा ही प्रणाली अतिशय उपयुक्त असते.

3] संकरित प्रणाली

तिसरी एक संकरित प्रणाली आहे ज्यामध्ये ऑन-ग्रीड आणि ऑफ-ग्रिड दोन्ही प्रणाली एकत्रितपणे कार्य करतात. या प्रकारच्या प्रणालीमध्ये, जरी बॅटरी वापरली जात असली तरी, येथे फायदा असा आहे की बॅटरी पूर्णपणे चार्ज झाल्यानंतर उत्पन्न होणारी अतिरिक्त वीज ग्रीडला दिली जाते, ज्यामुळे ग्राहकांना अतिरिक्त लाभ मिळतो.

सोलर रूफटॉप योजना उद्दिष्ट्ये आणि वैशिष्ट्ये 

केंद्र सरकारने स्थापन केलेल्या सोलर रूफटॉप सबसिडी योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत  

सौर ऊर्जा प्रकल्पांना व्यापक प्रमाणात अनेक उद्दिष्टे मिळाली आहेत. यापैकी काही उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे  आहेत:

ऊर्जेची बचत :- सौर ऊर्जा यंत्रणा कमी उर्जा असलेल्या वस्तूंचा वापर करते जसे की LED/CFL दिवे, कमी उर्जा असलेले इलेक्ट्रॉनिक्स इ. जे मानक विद्युत प्रणालींइतकी उर्जा वापरत नाहीत. तसेच, LEDs सुरुवातीला 12 VDC मधून चालवले जातात आणि त्यांना मानक इलेक्ट्रिकसह पॉवर करण्यासाठी AC अडॅप्टरची आवश्यकता असते. LEDs साठी DC पॉवर वापरून, ते अधिक प्रकाश आणि कमी उष्णता प्रदान करून अधिक कार्यक्षमतेने कार्य करण्यास सक्षम आहेत. अशा प्रकारे विजेची बचत होऊ शकते.

इको-फ्रेंडली :-  भारताच्या ऊर्जा सुरक्षा आव्हानांना तोंड देताना पर्यावरणीयदृष्ट्या शाश्वत उर्जा वाढीला प्रोत्साहन देण्यासाठी. संपूर्ण देशात सौर तंत्रज्ञानाच्या प्रवेशासाठी सक्षम वातावरण निर्माण करणे हे योजनेचे  लक्ष्य आहे.

सुलभ स्थापना :-  सौर पॅनेल स्थापित करणे सोपे आहे, सामान्यत: त्यांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी काही बोल्ट आणि काही मूलभूत वायरिंगची आवश्यकता असते. सोलर लाइटिंग सिस्टीम बहुतेक इन्स्टॉलेशन कॉन्फिगरेशनसाठी खांबाच्या शीर्षस्थानी सौर उर्जा प्रणाली प्रदान करते, सर्व महत्वाची विद्युत सामग्री खांबाच्या शीर्षस्थानी ठेवते. सोलर पॉवर सिस्टीमला  सोप्या स्थापनेसाठी थोडी अधिक आवश्यकता असू शकते; तथापि, मानक इलेक्ट्रिकपेक्षा कमी व्होल्टेज डीसी पॉवरसह काम करणे अधिक सुरक्षित आहे.

बॅटरी बॅकअप :- आज बहुतेक सोलर सिस्टीम बॅटरी बॅकअप वापरतात ज्यामुळे सिस्टीम चालू ठेवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या तीन दिवसांपेक्षा जास्त पॉवर स्टोरेज करता येते. अशाप्रकारे, जर सूर्य निघून गेला, तरीही तुमच्याकडे काही दिवस शक्ती असेल.

सहज उपलब्ध :-  सौरऊर्जा युनिट कुठेही बसवता येऊ शकते, जरी ते सावलीत असले तरीही. परिस्थिती कशीही असो, जवळ प्रकाशित जागा असल्यास, थोडीफार उर्जा देण्यासाठी सोलर स्थापित केले जाऊ शकते. छताला  किंवा  खिडक्यांचे  फोटोव्होल्टेईक स्त्रोतांमध्ये रूपांतर करण्याचे तंत्रज्ञान आजही आहे  .

हरित ऊर्जा :-  हरित ऊर्जा हा पूर्णपणे नवीन प्रयोग आहे, परंतु आपल्या ग्रहाच्या भविष्याकडे लक्ष देण्याचा आणि जीवाश्म इंधनाचा प्रभाव कमी करण्याचा हा एक महत्वपूर्ण आणि शाश्वत मार्ग आहे.

निवासी तसेच व्यावसायिक स्तरावर विचार करता लहान प्रमाणात सौर प्रकल्पाची ही उद्दिष्टे आहेत. राष्ट्रीय सौर प्रकल्पाच्या बाबतीत, उद्दिष्ट ही एक व्यापक संकल्पना आहे

सौरऊर्जेमध्ये भारताला जागतिक नेता म्हणून स्थापित करणे.

अल्पकालीन: संपूर्ण देशात सौर तंत्रज्ञानाच्या प्रवेशासाठी सक्षम वातावरण निर्माण करण्यासाठी कार्यक्रमाचे  लक्ष्य 2015 मध्ये सुधारित करण्यात आले होते.

  • प्रारंभिक लक्ष्य: 20GW
  • सुधारित लक्ष्य: 100GW
  • लक्ष्य 3 टप्प्यांत साध्य करायचे आहे,
  • पहिला टप्पा: 2010-13
  • दुसरा टप्पा: 2013-17
  • तिसरा टप्पा: 2017-22

आपण सध्या आपल्या सोलर प्लांट मिशनच्या फेज 2 मध्ये आहोत.

सध्याची PV प्रणाली चालवणे आणि त्याची देखभाल करणे आणि ती चांगल्या पद्धतीने कार्यक्षम ठेवणे.

सोलर रूफटॉप योजना अंतर्गत सोलर रूफटॉप सिस्टीमची किंमत 

सोलर रूफटॉप योजना 2022 महाराष्ट्र अंतर्गत उपलब्ध करून दिल्या जाणाऱ्या सोलर रूफटोप यंत्रणेची पाच वर्षाच्या देखभाल खर्चासहित किंमत खालीलप्रमाणे प्रमाणे असेल 

सोलर रूफटॉप सिस्टीमकिमंत
1 किलो वाट46,820/- रुपये
1 ते 2 किलो वाट42,470/- रुपये
2 ते 3 किलो वाट41,380/- रुपये
3 ते 10 किलो वाट40,290/- रुपये
10 किलो वाट ते 100 किलो वाट37,020/-

रूफटॉप सोलर सिस्टीम बद्दल मुख्य तथ्ये

भारतात जास्तीत जास्त उत्पादन करण्यासाठी सौर पॅनेल दक्षिणाभिमुख असावेत. पॅनेलचा कोन जमिनीच्या पृष्ठभागाच्या संदर्भात 25-30 अंश असावा

सौर पॅनेल आणि संरचनेचे वजन सुमारे 10 किलोग्रॅम प्रति चौरस मीटर आहे.

सौर स्थापनेसाठी प्रति किलोवॅट सुमारे 100-150 चौरस फूट क्षेत्र आवश्यक आहे.

पॅनेलच्या पृष्ठभागाची नियमित साफसफाई केल्याशिवाय सौर यंत्रणेसाठी वारंवार देखभाल करण्याची आवश्यकता नाही.

रुफटॉप सोलर इन्स्टॉलेशनचे दोन प्रकार आहेत. पहिला कॅप्टिव्ह वापरासाठी आणि दुसरा टॅरिफ आधारित ग्रिड कनेक्टेड सिस्टममधील फीडसाठी आहे. कॅप्टिव्ह वापरात, रूफटॉप सोलर सिस्टीम इंस्टॉलर स्वतः सिस्टमद्वारे निर्माण होणारी सर्व वीज वापरतो. तथापि, दुस-या प्रकारात म्हणजे फीड इन टॅरिफ आधारित ग्रिड कनेक्टेड सिस्टीममध्ये, इंस्टॉलर ग्रिडला जादा पॉवर फीड/विक्री देखील करू शकतो.

कॅप्टिव्ह रूफटॉप सोलर सिस्टीममध्ये दोन प्रकार आहेत. पहिली स्टँडअलोन सिस्टीम आहे आणि दुसरी ग्रिड कनेक्टेड सिस्टीम आहे.

सोलर रूफटॉप सिस्टीम नेटमीटरिंग म्हणजे काय ?

सोप्या भाषेत सांगायचे तर, नेट मीटरिंग ही एक उपयुक्तता बिलिंग यंत्रणा आहे नेट मीटरिंग ही एक प्रणाली आहे जी सौर ऊर्जेच्या मालकांना ग्रीडमध्ये जोडलेल्या उर्जेचे श्रेय देते. जेव्हा सौर पॅनेल जास्त ऊर्जा निर्माण करतात, तेव्हा ती वीज ग्रीडला पाठवली जाते. आणि ही उर्जा ‘परत घेतली’ जाऊ शकते जेव्हा सौर संयंत्र कार्य करत नाहीत – उदाहरणार्थ, रात्री. जेव्हा सौर ऊर्जेचे युनिट ‘नेट मीटर’ केले गेले असेल तेव्हा द्वि-दिशात्मक वीज मीटर मागे धावेल. ग्राहकांना फक्त ‘निव्वळ’ ऊर्जा वापरासाठी बिल दिले जाते.

नेट मीटरिंग कसे कार्य करते ?

सौर उर्जा प्रणाली ग्राहकांच्या मुख्य सर्विस पॅनेल आणि मीटरद्वारे युटिलिटी ग्रिडशी जोडलेली असते आणि जेव्हा साइटवर आवश्यकतेपेक्षा जास्त वीज निर्माण करते तेव्हा वीज मीटरद्वारे ग्रीडला जादा वीज परत करते, मीटर त्याच्या नेहमीच्या दिशेने उलट फिरते, अशा प्रकारे नेट मीटरिंगचा लाभ घेण्यासाठी द्वि-दिशात्मक मीटर आवश्यक आहे. मीटर दोन्ही दिशांनी काम करत असल्याने (म्हणजे द्वि-दिशात्मक मीटर) – खरेदी केलेली वीज मोजण्याचा एक मार्ग (जेव्हा ऑन-साइट मागणी ऑन-साइट वीज उत्पादनापेक्षा जास्त असते), आणि ग्रिडवर परत आलेली वीज मोजण्याचा दुसरा मार्ग – ग्राहक दोन्ही व्यवहारांचे “नेट” पैसे देतो.

नेट मीटरिंग धोरण सौर ऊर्जा वापरकर्त्यांसाठी अधिक आकर्षक आणि परवडणारी बनते. हे केवळ ऊर्जा खर्चात प्रचंड घट आणत नाही तर देशातील जवळजवळ प्रत्येक काना कोपऱ्यात लहान वीज निर्मिती युनिट्स तयार करण्यात मदत करते. नेट मीटरिंग पॉलिसीचे काही फायदे येथे आहेत.

नेट मीटरिंग धोरणाचे काही लाभ 

  • सौरऊर्जा यंत्रणा राज्याच्या वितरण व्यवस्थेशी जोडलेली असल्याने, पारंपारिक पद्धतीने निर्माण होणाऱ्या विजेची मागणी कमी होईल – त्यामुळे पर्यावरणाचे रक्षण होईल.
  • ग्रिड-टाय नेट मीटरिंग सिस्टीमसाठी आपल्याला आवश्यक असलेले प्रमुख घटक म्हणजे सोलर मॉड्यूल्स, जे पॉवर निर्माण करतात आणि एक इन्व्हर्टर जे सौर पॅनेलमधून डीसी पॉवरला युटिलिटीद्वारे उत्पादित मानक एसी पॉवरमध्ये रूपांतरित करते. या दोन्ही घटकांना कमी देखभाल आवश्यक आहे कारण कोणतेही फिरणारे  भाग नाहीत. मॉड्यूल्सची दीर्घ वॉरंटी असते आणि ती अर्धसंवाहक सामग्रीपासून बनविली जाते, जी सहसा टेम्पर्ड ग्लास फ्रंटद्वारे संरक्षित केली जाते.
  • नेट मीटरिंगचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे ते दिवसा पीक लोड मागणी कमी करण्यास मदत करते आणि लोडशेडिंग कमी करते. पुढे ते राज्य डिस्कॉम्सला त्यांचे T&C व्हीलिंग नुकसान कमी करण्यास मदत करते.
  • नेट मीटरिंग कॉर्पोरेट्स, औद्योगिक आस्थापने आणि शैक्षणिक संशोधन संस्थांना वीज बिलांवर पैसे वाचविण्यास मदत करते. वाचवलेले पैसे त्यांच्या सध्याच्या व्यवसायात गुंतवले जाऊ शकतात किंवा विद्यापीठे आणि शाळांमध्ये शैक्षणिक पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.
  • नेट मीटरिंगमध्ये ग्रिड एक मोठी ‘बँक’ म्हणून काम करते, आणि ज्यावेळी तुम्हाला उर्जेची आवश्यकता असते त्यावेळेसाठी तुमची अतिरिक्त सौर उर्जा ‘स्टोअर’ करते. हे महाग बॅटरी बँकेची गरज काढून टाकते. पॉवर आउटेजसाठी एक लहान बॅटरी बॅकअप प्रणाली पुरेशी असते.

नेट मीटरिंग अशा प्रकारची प्रणाली आहे जी, ग्राहकांना सूर्यप्रकाशाच्या वेळी स्वच्छ आणि कार्यक्षम वीज निर्माण करण्याची संधी उपलब्ध करून देते. बहुतेक सौर उर्जा ग्राहक त्यांच्या वापरण्यापेक्षा जास्त उत्पादन करतात – हे अधिक उत्पादन, वीज बिल कमी करून ग्रिडवर निर्यात केले जाते.

सोलर रूफटॉप योजना महत्वपूर्ण फायदे 

आपल्या सभोवतालच्या पर्यावरणाला राहण्यासाठी एक निरोगी आणि सुरक्षित ठिकाण बनवण्यासाठी जगभरातील सौर उद्योग  या उद्देशाच्या मार्गावर आहे. सौर रूफटॉप पॅनेलला पूर्ण कार्यक्षमतेने काम करण्यासाठी फक्त मोकळी जागा आणि भरपूर प्रमाणात सूर्यप्रकाश आवश्यक असतो, आणि काही दिवस जेव्हा सूर्य कमी असतो तेव्हा पॅनेलव्दारे बॅटरीमध्ये साठवलेली उर्जा उपयोगात येते.

सोलर रूफटॉप हि प्रणाली घराच्या छतावर बसविण्यात येते, त्यामुळे बरीच जमीन वाचल्या जाते जी दुसऱ्या वीज प्रकल्पासाठी वापरण्यात येऊ शकते, या योजनेच्या माध्यमातून ग्राहकांना ग्रीड पॉवरवर अवलंबून राहण्याची गरज राहणार नाही 

सोलर रूफटॉप यंत्रणा खूप किफायतशीर आहेत. ही एक-वेळची गुंतवणूक आहे जी निसर्गाची आणि समाजाची दीर्घकाळ सेवा करत राहते. दीर्घकाळात, जे डिझेल जनरेटर किंवा अगदी ग्रीड विजेच्या तुलनेत कमी खर्चिक आहेत. जे लोक सौर ऊर्जेकडे वळतात त्यांच्या वीज बिलात मोठी कपात होण्यास मदत होते, त्यामुळे खूप पैसे वाचतात. जे दुसऱ्या प्रगतीच्या कामात खर्च केल्या जाऊ शकतात.

सोलर रूफटॉप हि सिस्टीम व्यावसायिक संस्थांसाठी एक सर्वोत्तम प्रणाली आहे कारण हि यंत्रणा त्यांना जेव्हा जास्त उर्जेची गरज असते त्यावेळी हि यंत्रणा जास्त उर्जा निर्माण करून देते. आणि त्या उर्जेची किंमत ग्रीडमधून मिळणाऱ्या ऊर्जेपेक्षा कमी असते.

सोलर रूफटॉप यंत्रणेला वीज निर्माण करण्यासाठी फक्त सूर्यप्रकाशाची गरज असते, ज्यामुळे ते इतर नेहमीच्या स्वरूपापेक्षा अधिक स्वच्छ ऊर्जा स्त्रोत बनते. त्याचे नूतनीकरण करण्याची गरज आणि कारण ते नैसर्गिक टिकाऊ असते, यामध्ये कोणतेही आरोग्यचे धोके गुंतलेले नाहीत आणि सोलर रूफटॉप यंत्रणेव्दारे    कोणतेही प्रदूषक उत्सर्जित होत नाहीत. सोलर रूफटॉप यंत्रणा उभारण्यासाठी अतिरिक्त जमिनीची आवश्यकता नाही. या यंत्रणेच्या व्यापक वापरामुळे जागतिक तापमानवाढ कमी करण्यात मदत होऊ शकते.

  • सोलर रूफटॉप यंत्रणा देशातील नागरिकांना, व्यावसायिकांना पैसे वाचविण्याची संधी देते, या योजनेचे लाभ लगेच दिसत नसले तरी कालांतराने या योजनेचे फायदे अधिक स्पष्टपणे दिसून येतील.
  • या सोलर उर्जा प्रणालीची किंमत केवळ 6.50/kwh आहे, जी डीझेल जनरेटर आणि पारंपारिक ऊर्जेपेक्षा खूपच स्वस्त आहे, 
  • देशातील सरकार राष्ट्रीय सौर मिशन अंतर्गत येत्या पाच वर्षामध्ये 600 ते 5000/- कोटी रुपये खर्च करेल 

सोलर रूफटॉप योजना अंतर्गत मिळणारे आर्थिक अनुदान

सोलर रूफटॉप योजनेंतर्गत सोलर पॅनल बसविण्यासाठी शासनाकडून अनुदान मिळणार आहे, आणि या योजनेंतर्गत देशातील कोणताही नागरिक अर्ज करू शकतो आणि आपल्या घराच्या छतावर सोलर पॅनल बसवून नेहमी येणाऱ्या महागड्या विजेच्या बिलांपासून स्वतःची सुटका करू शकत, या योजनेच्या अंतर्गत तुम्ही तुमच्या घराच्या छतावर सोलर पॅनल बसवून तुम्हाला आवश्यक असलेली वीज सहजपणे निर्माण करू शकता, या कार्यात शासन तुमची आर्थिक मदत करण्यासाठी सज्ज आहे, सरकार कडून या योजनेसाठी तुम्हाला अनुदान देण्यात येत आहे. तुम्हाला सोलर पॅनल बसविण्यासाठी किती अनुदान मिळेल आणि किती खर्च येईल हि माहिती खालीलप्रमाणे असेल 

सर्वसाधारण विजेची खपत :- या योजनेच्या अंतर्गत लाभ मिळविण्यासाठी तुम्हाला स्वतःच्या घरातील विजेच्या खपत सबंधित माहिती गोळा करावी लागेल, जसेकि, घरातील उपयोगातील विजेची सर्व उपकरणे, पंखा, रेफ्रिजरेटर, संपूर्ण लाईट्स, पाण्याची मोटर, घरातील टीव्ही अशा प्रकारची घरातील विजेवर चालणारी सर्व उपकरणे किती विजेची खपत करतात, म्हणजे किती युनिट वीज एका दिवसाला जळते. 

वर्तमान काळात मोनोपार्क बायफिशियल सोलर पॅनल हे नवीन तंत्रज्ञानाचे सोलर पॅनल बाजारात उपलब्ध आहे, या सोलर पॅनल मध्ये मागच्या आणि पुढच्या भागात वीज निर्मिती होते, त्यामुळे अशी चार सोलर पॅनलचा छोटा प्लांट घराच्या छतावर लावल्यास तुम्हाला सर्वसाधारणपणे दररोज 8 युनिटापर्यंत वीज मिळू शकते, या सोलर पॅनलची पॉवर क्षमता जवळपास दोन किलोवाट एवढी असेल. यासाठी तुम्ही कोणत्याही सोलर पॅनल विकेत्याकडून सोलर पॅनल घराच्या छतावर बसवू शकता तो विक्रेता डिस्कॉमच्या पॅनेलमध्ये असणे आवश्यक आहे, या योजनेंतर्गत सोलर पॅनलच्या देखभालीची संपूर्ण जबाबदारी विक्रेत्याकडे राहील.

या योजनेंतर्गत किती सबसिडी मिळते ?

या योजनेंतर्गत सरकारकडून मिळणारी सबसिडी खालीलप्रमाणे असेल 

या योजनेंतर्गत 3 किलोवाट क्षमतेच्या सोलर रूफटॉप युनिटला येणारा खर्च खालीलप्रमाणे असेल  

सरकारकडून जाहीर दराप्रमाणे जर एखाद्या व्यक्तीला 3 किलोवाट पर्यंतचे सोलर रूफटॉप युनिट लावायचे असल्यास त्याला 3 x 41,380 रुअप्ये = 124140/- पर्यंत खर्च येईल 

यामध्ये महाराष्ट्र शासानाचे नियमांप्रमाणे 40 टक्के अनुदान राहील, याचा अर्थ असा होतो कि त्या व्यक्तीला शासनामार्फत 40 टक्के अनुदान प्रमाणे 49656/- इतके अनुदान प्राप्त होईल 

म्हणजे त्या व्यक्तीला केवळ 124140-49656 = 74484/- रुपये एवढा खर्च करावा लागेल 

लाभार्थी ग्राहकसोलर पॅनल kwशासनाचे अनुदान
घरगुती लाभार्थी1 ते 3 किलोवाट विद्युत निर्मिती करण्यासाठीया योजनेच्या अंतर्गत शासनातर्फे 40 टक्के अनुदान देण्यात येते
—————————————-3 किलोवाट आणि त्यापेक्षा जास्त 10 किलोवाट पर्यंत वीज निर्मिती करण्यासाठीया योजनेच्या अंतर्गत शासनातर्फे 20 टक्के अनुदान देण्यात येते
सामुदाईक लाभार्थी500 किलोवाट वीज निर्मिती करण्यासाठीया योजनेच्या अंतर्गत शासनातर्फे 20 टक्के अनुदान देण्यात येते
गृहनिर्माण संस्था किंवा निवासी कल्याणकारी संघटना यामध्ये राहणाऱ्या लाभार्थ्यांना त्यांच्या पत्येक घरासाठी10 किलोवाटया योजनेच्या अंतर्गत शासनातर्फे 20 टक्के अनुदान देण्यात येते

सोलर रूफटॉप योजना अंतर्गत आवश्यक असलेली कागदपत्रे 

या योजनेच्या संबंधित लागणारी कागदपत्रे खालीलप्रमाणे असतील 

  • अर्जदाराचा मोबाइल क्रमांक 
  • उमेदवाराचे आधार कार्ड 
  • उमेदवाराच्या घराचे मालकी हक्क कागदपत्रे 
  • वर्तमान विजेचे बिल 
  • अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा 15 वर्षा पासून रहिवासी असणे आवश्यक आहे 
  • पासपोर्ट साईझ फोटो 
  • उमेदवाराच्या कुटुंबाचा उत्पन्न दाखला 

सोलर रूफटॉप सबसिडी योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा 

सोलर रूफटॉप योजनेच्या अंतर्गत ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला खालीलप्रमाणे चरणांचे अनुसरण कराव लागेल  

  • या योजनेच्या अंतर्गत अर्ज करण्यासाठी सर्वप्रथम तुम्हाला या योजनेच्या अधिकृत वेबसाईट असलेल्या राष्ट्रीय पोर्टलला भेट द्यावी लागेल solarrooftopgov.in 
Solar Rooftop Yojana 2022
  • आता तुमच्यासमोर वेबसाईटचे मुख्यपृष्ठ उघडेल, प्रथम नोंदणी करावी लागेल 
  • यासाठी प्रथम तुम्हाला तुमचे राज्य निवडावे लागेल, त्यानंतर तुम्हाला वीज वितरण कंपनी निवडावी लागेल 
  • तुम्हाला जिथे सोलर रूफटॉप बसवायचे आहे, त्या पत्त्याच्या वीज बिलाच ग्राहक खाते क्रमांक निवडावा लागेल 
  • यानंतर तुम्हाला नोंदणीसाठी स्कॅन करण्यासाठी तुम्हाला तुमच्या मोबाइलवर SANDES APP QR कोड नावाचे मोबाइल अॅप डाऊनलोड करावे लागेल 
  • आता तुम्हाला तुमचा मोबाइल नंबर भरण्यास संगीतला जाईल, यानंतर तुमच्या मोबाइलवर एक OTP प्राप्त होईल आता सेव्ह करा आणि नोंदणी पूर्ण करा.
  • आता नोंदणी यशस्वी झाल्यानंतर तुम्ही मुख्यपृष्ठावर येऊ शकता, 
  • यानंतर होमपेजवर तुम्ही लॉगिन विभागात तुमचा ग्राहक खाते क्रमांक आणि नोंदणीकृत मोबाइल नंबर टाका आणि त्यानंतर राष्ट्रीय सोलर रूफटॉप पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी लॉगिन बटनावर क्लिक करा 

सोलर रूफटॉप कॅल्क्युलेटेर 

  • सोलर रूफटॉप कॅल्क्युलेटेर ऑनलाइन वापरण्यासाठी तुम्हाला सर्वप्रथम योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्यावी लागेल, 
Solar Rooftop Yojana 2022
  • यानंतर वेबसाईटच्या होमपेजवर सोलर रूफटॉप कॅल्क्युलेटेर या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल 
  • आता सोलर रूफटॉप कॅल्क्युलेटेर नावाचे एक नवीन पेज तुमच्यासमोर उघडेल, यानंतर तुम्ही  सोलर रूफटॉप कॅल्क्युलेटेर या पेजवर शीर्षस्थानी असलेल्या मेनूमधून, तुम्हाला स्थापित करवयाचे असलेल्या सोलर रूफटॉप पॅनेलची क्षमता किंवा बजेट किंवा संपूर्ण रूफटॉप क्षेत्र निवडू शकता.
  • आता यानंतर तुम्हाला तुमचे राज्य आणि क्लायंट श्रेणी निवडणे आवश्यक आहे.
  • आता शेवटच्या टप्यात तुम्ही पॉवरची सरासरी किमंत आवश्यक आहे, आणि तो मजकूर बॉक्स मध्ये भरा आणि आता तुम्हाला कॅल्क्युलेटेर बटनावर क्लिक करावे लागेल.

राज्यांच्या नुसार डिस्कॉम पोर्टल लिंक्स पाहण्याची पद्धत 

  • यासाठी तुम्हाला सर्वप्रथम योजनेच्या सोलर रूफटॉप पॅनेलसाठी अधिकृत राष्ट्रीय वेबसाईटला भेट द्यावी लागेल, 
Solar Rooftop Yojana 2022
  • आता तुमच्यासमोर होमपेज ओपन होईल 
  • तुम्हाला आता डिस्कॉम माहिती हा पर्याय निवडा आणि डिस्कॉम पोर्टल लिंक्सवर क्लिक करा 
  • यानंतर तुमच्यासमोर डिस्कोम राज्यनिहाय लिंक्स प्रदर्शित केले जाईल 
  • यानंतर तुमच्या पसंतीच्या पोर्टलवर क्लिक करा आणि त्यासाठी अर्ज करा 

राष्ट्रीय सोलर मिशन संक्षिप्त माहिती  

सुरुवातीला भारतात, सौर तंत्रज्ञानावर लक्ष केंद्रित सामाजिक आणि ग्रामीण भागांवर होते. IIT, राष्ट्रीय भौतिक प्रयोगशाळा यांसारख्या काही संस्थांनी सौर, थर्मल आणि फोटोव्होल्टेइक (PV) तंत्रज्ञान विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. ग्रामीण दूरसंचार नेटवर्क, ग्राम विद्युतीकरण आणि मानवरहित रेल्वे क्रॉसिंगच्या विद्युतीकरणासाठी वीज उपलब्ध करून देण्याचे आव्हान पूर्ण करण्यासाठी पीव्ही तंत्रज्ञानाचा मोठ्या प्रमाणावर प्रचार केला जात होता. 

राष्ट्रीय सौर मोहिमेचे लक्ष्य

2022 पर्यंत 20,000 मेगावॅट ग्रिड-कनेक्टेड सौरऊर्जेचे उद्दिष्ट ठेवले होते. ते जून 2015 मध्ये सुधारित करून 2022 पर्यंत 1,00,000 मेगावॅट करण्यात आले.

  • 100 GW सौर उर्जा क्षमतेची विभागणी केली आहे
  • छतावरील सौर ऊर्जा निर्मिती – 40 GW
  • मोठे आणि मध्यम ग्रिड-कनेक्ट केलेले सौर प्रकल्प – 60 GW
  • 2017 पर्यंत 15 दशलक्ष चौरस मीटर सौर थर्मल कलेक्टर क्षेत्र आणि 2022 पर्यंत 20 दशलक्ष मीटर साध्य करणे.
  • 2022 पर्यंत ग्रामीण भागासाठी 20 दशलक्ष सौर प्रकाश व्यवस्था तैनात करणे.
  • 2013 पर्यंत तीन वर्षांच्या आत ग्रीड जोडलेल्या सौर ऊर्जा निर्मितीची क्षमता 1000 मेगावॅटपर्यंत वाढवणे, 2017 पर्यंत 3000 मेगावॅट अतिरिक्त 3000 मेगावॅट प्रेफरेन्शिअल टॅरिफसह समर्थित युटिलिटीजद्वारे अक्षय खरेदी बंधनाचा अनिवार्य वापर करून. 
  • वर्धित आणि सक्षम आंतरराष्ट्रीय वित्त आणि तंत्रज्ञान हस्तांतरणाच्या आधारे ही क्षमता 2017 पर्यंत 10,000 मेगावॅट स्थापित उर्जेपर्यंत पोहोचून दुप्पट किंवा अधिक असू शकते.
  • 20,000 मेगावॅट किंवा त्याहून अधिक 2022 चे महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य, इतर दोन टप्प्यांतून शिकण्याच्या अंतर्दृष्टीवर अवलंबून असेल. आंतरराष्ट्रीय वित्त आणि तंत्रज्ञानाची उपलब्धता असल्यास क्षमता वाढू शकते. 
  • सौर उत्पादन क्षमतेसाठी अनुकूल परिस्थिती निर्माण करणे, विशेषत: सौर थर्मल, स्वदेशी उत्पादन आणि बाजार नेतृत्व.
  • 2017 पर्यंत 1000 MW आणि 2022 पर्यंत 2000 MW पर्यंत पोहोचण्यासाठी ऑफ ग्रिड ऍप्लिकेशन्ससाठी कार्यक्रमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी.
  • 2017 पर्यंत 15 दशलक्ष चौरस मीटर सौर थर्मल कलेक्टर क्षेत्र आणि 2022 पर्यंत 20 दशलक्ष क्षेत्र गाठणे.
  • 2022 पर्यंत ग्रामीण भागासाठी 20 दशलक्ष सौर प्रकाश व्यवस्था तैनात करणे.

निधी :-

  • 100 GW सौर उर्जा क्षमतेपर्यंत श्रेणीसुधारित करण्यासाठी एकूण खर्च $ 94 अब्ज असेल.
  • केंद्र सरकार युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज (UNFCCC) अंतर्गत ग्रीन क्लायमेट फंडासह द्विपक्षीय आणि आंतरराष्ट्रीय देणगीदारांचा लाभ घेण्याची योजना आखत आहे.
योजनेची अधिकृत वेबसाईटइथे क्लिक करा